SENDEN ENTELEKTÜEL OLMAZ
Üniversitede en çok sevdiğim hocanın odasındayım. Bana, “Ne olmak istiyorsun?”dedi.
“Entelektüel olmak istiyorum” dedim.
“Senden entelektüel olmaz” dedi.
Şaşırmıştım, sonra kırılgan bir ses tonuyla; “Dersinizi geçmeme rağmen, sürekli dersinizdeyim. Okulda en çok okuyan, araştıran ve tartışmalara giren, hep benim?” dedim.
“Senden entelektüel olmaz dedi.”
Çok kızmıştım! Doç. tezlerin konularını bile ben öneriyorum, dedim. Prof. gülümseyerek geriye yaslandı; senden çok iyi bir araştırmacı olur ama entelektüel olmaz. Nedenine gelince, sana entelektüel olamazsın dediğimde bana bir entelektüel gibi “ Niçin olmaz? ” diye sormadın, aksine alındın ve hiddetlendin. Yazarlık bilgi işidir.
Entelektüellik bilgi değil, davranış biçimidir. Bir insanın entelektüel olması için en az 3 kuşak ailesinin okuması gerekir.
Okulun önüne bak, hepsi son model araç dolu ve hocalara ait. Her sene model yenilerler. Gerçekten böyle bir yenilenmeye ihtiyaç var mı? Niçin bu şekilde yaşıyorlar, çünkü o unvanlarla gördüğün hocalarının kariyerleri ne kadar yüksek olursa olsun, ruhları feodal bir köylü. Güçlerini topluma kabul ettirmek için böyle hava atmak zorundalar.
Gerçek bir entelektüel asla bu güdüyle hareket etmez. Entel feodal köylülere artık diploma ve unvanda yetmez. Tıpkı paranın yetmediği gibi.

Biz kâinatta var oluşumuzun gereği olarak;
İnsanı sevgisiyle kucaklamayı, gözyaşını dindirmeyi amaçladık.
Bugün size Ortadoğu Hastanesi’nin ambleminden söz etmek istiyorum. Hiç dikkat ettiniz mi? Kucaklayan bir insan ve bir damla gözyaşı.
Nedir insan? Akıl ve düşünme yeteneği en gelişmiş olan canlıdır. Canlılar arasında en değerli varlık olarak yaratılmış olanıdır. Tüm kainat onun hizmetine sunulmuştur. Ona; araştırmak, anlamak, medeniyetler kurmak görevi verilmiştir. Bir anlamda evrenin merkezinde insan vardır. Görevini en iyi düzeyde yapması için ruh ve beden sağlığını korumak ve geliştirmekle de yükümlü kılınmıştır.
Kucaklamak, hiç söz etmeden, sevgiyi, bağlılığı, anlatmaktır. Karşısındakine verdiği değeri ve önemi göstermektir. Etkisi gerçekleştiği süreden daha uzun süren özel bir davranıştır kucaklamak. Çocuğunuzu, annenizi, babanızı, kardeşinizi, eşinizi, sevdiğiniz, arkadaşınızı… Hepsinde de aynı güzel anlamlar yüklü. Onu seviyorsunuz, bağlısınız ve ona değer veriyorsunuz. Aynı etki karşılıklıdır tabi. Sarılıyorsa birisi size, seviliyorsunuz ve değerlisiniz demektir.
Bir damla gözyaşı; nedir gözyaşı? Gözyaşı bezlerinden göz pınarlarına süzülen sıvı. Nemlendirir gözü…Biyolojik olarak görevi gözün kurumasını engellemek ve mikroplardan korumaktır. Bu görev gözü olan bütün canlılarda gözyaşının biyolojik görevidir. İnsan gözündeki gözyaşının görevi bu kadar basit ve kolay değildir. Başka anlamları da vardır insandaki gözyaşının. Bazen üzüntünün, bazen sevincin simgesidir bir damla. İç dünyamızın bir açıklıktan dışarı sızmasıdır bazen. Bir damla sudur aslında, ama denizler dolusu, okyanuslar dolusu suyun anlatamayacağını anlatır. Hüzündür; belki onulmaz dertlerdendir. Sevinçtir; dönmüştür, kurtulmuştur derdinden, başarı kazanmıştır mesleğinde, anne baba olmuştur, yansıtır sevinci gözlerinde.
Yalnızca sevinç gözyaşları dökülsün gözlerinizden ömür boyu , sevgiyle kucaklıyoruz hepimiz hepinizi.Sağlıcakla kalın.
Dr. Eyüp ÖZEREN
Ortadoğu Hastanesi
Yönetim Kurulu Başkanı

- On bin yıllık geçmişi ve büyük medeniyetlerin merkezi olması nedeniyle dünyanın en eski uygarlıklarındandır. Bugün de İslam dünyasının ilim, kültür, sanat ve edebiyat merkezlerinden biri olmaya devam etmektedir. Tarih boyunca ve günümüzde bir arada yaşadığımız kardeşlerimiz. Ömer Hayyam’ın, Sadi Şirazi’nin, İbni Sina’nın, Mevlana’nın, Şems Tebrizi’nin, Hacı Bektaşi Veli’nin, Firdevs’in, Ali Şeraiti’nin, Nizamülmülk’ün, İmam Gazali’nin, Hafız Şirazi’nin… memleketi.
- Dünyanın en eski yasalarını içeren ‘’ Hammurabi Yasaları ‘’ İran’a aittir. Türkçeyle Farsça arasında altı binden fazla ortak kelime bulunmaktadır. Ülkenin resmi dili Farsçadır. Türk Milleti, Yüce İslam dini ve edebi sanatlarının inceliklerinde Farsçadan çok etkilenmiştir. Padişah, peygamber, namaz, saadet, fazilet… kelimeleri Farsçadır. Büyük Selçuklu Türk Devleti İran’da kurulduğunda resmi dili Farsçaydı.
- Natanz nükleer tesisleri var, nükleer enerji alanında devrim niteliğinde bilimsel başarılara adım atmışlar. Nano teknolojide İslam ülkeleri arasında 1. sıradadır, dünya sıralamasında 7. Sıraya yerleşmişler. Savaş uçaklarını İran kendisi yapmaktadır.
- Ö. 330’da Hehameneşiler İran’ın ilk büyük imparatorluğunu kurmuşlardır. Bundan sonra sırayla Sulukiler, Partlar, Sasaniler, Gazneliler, Selçuklular, Harzemşahlar, İlhanlılar, Timurlular, Türkmenler, Safeviler, Afşarlar, Kaçarlar… bu topraklarda hüküm sürmüşlerdir. İran tarihi 10 bin yıl öncesine dayanmaktadır. Elhamlılar, Aryanlar, Medler, Persler, Sasaniler ( M.S. 224 – 638), Abbasiler 600 yıl İran’ı yönetmişlerdir. Selçuklular 1051’de İsfahan’ı başkent yapmışlardır.
- Nüfusu 80 milyon, yüzölçümü 1,6 milyon km2.İran’da Fars, Azeri, Türkmen, Kürt, Arap, Ermeni, Lor, Beluç… gibi çeşitli ırklara mensup etnik gruplar kendi dil ve gelenekleri ile barış ve huzur içinde yaşamaktadır. Bir İranlı kendini tarif ederken önce İranlıyım, sonra Şii’yim (%90), sonra Fars, Azeri, Türkmen’im diye söylemektedir.
- İran’da 30 eyalet, 379 il, 335 şehir, 64 bin köy var.
- Tahran İran İslam Cumhuriyeti’nin başkentidir.
- Ülkenin önemli şehirleri Tabriz, İsfahan, Şiraz Yezd, Kum, Kaşhan, Kerman, Reşt, Ahvaz, Urumiye, Meşhed… İran 34 kez başkent değiştirmiştir. Şimdi de başkenti Tahran’dan başka bir yere taşıma çalışmaları yapıyorlar.
- Komşuları; Türkiye, Nahçıvan, Ermenistan, Azerbaycan, Irak, Afganistan, Pakistan, Türkmenistan
- İran Ortadoğu’nun merkezinde yer almaktadır. İpek yolu üzerindedir. Ortadoğu’da 17 Devlet var, bunlardan dimdik duran 2 ülke kaldı, birisi İran, diğeri Türkiye. İran yıkılırsa Türkiye’de yıkılır ya da Türkiye yıkılırsa İran ‘da yıkılır diye düşünüyorlar. Ortadoğu’nun 17 ülkesi: Türkiye, İran, Irak, Suriye, Mısır, Ürdün, Lübnan, İsrail, Filistin, Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Umman, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kıbrıs.
- İran müziği harikulade bir zenginliğe sahiptir. İran’da 7 makam, 4200 alt makam var. Ezanlar makamla okunuyor, huzur veriyor. İran sineması dünya çapında, modern sanatlar çok gelişmiş, resim ve heykelden daha önemli bir sanat ise geleneksel İran mimarisidir. Dünya şairler günü 18 Eylül’de kutlanıyor, Tebriz’de Şairler Anıtı var. Dünyanın en büyük şairleri İran’da.
- Halı başta olmak üzere İran el sanatları dünya çapında üne sahiptir. İran kilimleri, minyatür, resim, hat sanatı, hatem sanatı, nakışçılık, sırma işlemeciliği,…meşhurdur. İran’ın fıstığı, safranı, havyarı, karidesi, hurması yoğun ilgi görmektedir.
- Şehirlerarası otobüslerde emniyet kemeri takılıyor. Büyük şehirlerde yoğun metro çalışmaları yapılıyor. İran’ın topraklarının %25’i verimlidir.
- Doğalgaz, petrol gelirlerinden her İranlı insana her ay 45 dolar veriyorlar. Köylere kadar her yerde doğalgaz var. Asgari ücret 250 dolar civarında.
- İran anayasasında 4 din yazılı, inançlarını rahatlıkla yaşayabiliyorlar. Müslümanlar, Hıristiyanlar, Yahudiler, Zerdüşler. Ülkenin %99’u Müslüman, bununda %90’ı Şii Müslüman.
- İran’da 3 suça karşı idam var. Cinayet, tecavüz, uyuşturucu.
- Muta nikâhında mehir var, dini nikâh var, resmi nikâh yok, süreli olarak yapılıyor, âşık çiftler, gençler arasında yaygınmış.
- İran’daki üniversitelerde kadın öğretim üyesi sayısı Türkiye’den fazla. Üniversite de okuyan kız öğrenci sayısı, erkek öğrenci sayısından fazlaymış nedeni daha az ücrete iş bulmaları. İran’da kadınlar günü Hz. Fatıma’nın doğum gününde kutlanıyor. İran’da böbrek bekleyen hiç hasta olmaması uluslar arası çevrelerde çok takdir edilmekle birlikte, böbrek bağışçısının emekli sayılması etik açısından eleştirilmektedir.
- İran’ın ulusal sporu Zurhane. Zurhane de hem spor yapılıyor, hem müzik var, hem de dini ritüellerden oluşuyor.
- İran’da akşam yemeği 23.00 sohbetler eşliğinde yeniyor. Ekmek, tatlı çok tüketilmiyor. İçki yasak. İran halkında obezite pek yok gibi.
- İran Bayrağı; yeşil, beyaz, kırmızı renklerdedir. Yeşil renk İslam’ı, beyaz renk barış’ı, kırmızı renk mücadele ve şahadeti temsil ediyor. Ortada 4 hilal ve kılıç biçimi şeklinde ALLAH yazısı yer alıyor. Yeşil ve kırmızı şeritlerde 22 adet Allahuekber yazısı bulunuyor.
- İran para birimi Tümen. 1 TL = 1000 Tümen ediyor.
Farsçada haftanın günleri;
Pazartesi – Doşembe
Salı – Şeşembe
Çarşamba – Caharşembe
Perşembe – Pençşembe
Cuma – Cüme
Cumartesi – Şembe
Pazar – Yekşembe
Yek = 1 Şeş = 6
Dü = 2 Haft = 7
Se = 3 Heşt = 8
Çar = 4 Nou = 9
Penç= 5 Deh = 10
- Ortaokuldan itibaren kız çocukları başını örtmek zorunda. Başlar yarım olarak örtülüyor. Ecnebi turist kadınlarda başını örterek İran’da gezebiliyorlar. Başörtüsü İran’da 5 bin yıllık bir gelenek. İslam dini İran’dan kalksa bile kadınlarımızın %90’ı başını tam açmaz diyorlar.
- ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Japonya, Çin, Güney Kore insanları İran’da turist olarak 1,2,3 haftalığına gelip geziyorlar.
- İran’da resmi tatil Perşembe öğleden sonra ve Cuma günüdür. Yeni yıl 21 Mart ‘ta Nevruz Bayramı ile başlıyor. Nevruz Bayramı İranlıların en büyük bayramıdır. Kerbela’da şehit edilen Hz. Hüseyin’in şehit edildiği muharrem ayının 10-11-12 günlerinde büyük anma ve matem merasimleri düzenleniyor, bu üç gün resmi tatil günleridir. Ramazan Bayramı tatili 1 gün, Kurban Bayramı tatili 1 gündür. Matem törenlerinde ikramlar yapılıyor, her mahalle de törenler düzenleniyor.
- İran’da 100 bin Yahudi, 200 bin Ermeni yaşıyor. Ermenilerin parlamento da 2 milletvekilleri var.
- Zerdüşt dinine mensup İran’da şu an 29 bin insan yaşıyor. Tüm dünyada Zerdüşt Dinine inananların sayısı 200 bin civarında. Zerdüştlerin dünyadaki merkezi Yezd şehri. Zerdüşt Tapınağındaki ateş 2500 yıldır sürekli yanıyor. Zerdüştler bir ışık kaynağını kıble yaparak namaz kılıyorlar. Güneşte kıble, yaktıkları ateşte kıble. Zerdüşt Hz. İbrahim olabilir diyorlar.
- Zerdüşt Dini, Kur’an’da geçiyor. Kur’an’da Hac Süresi 17Ayet: ’’Gerçek şu ki; İman edenler, Yahudiliği benimseyenler,
- Sabiiler, Hıristiyanlar, Mecusiler ve şirke sapanların her biri hakkındaki hükmünü Allah Kıyamet günü verecektir. Şüphesiz Allah her şeye tanıktır.’’ Zerdüşt dininde 3 iyi vardır: 1) İyi düşünmek 2) İyi konuşmak 3) İyi yapmak
- Zerdüştlerde ateş, su, hava, toprak kutsal. Sasaniler döneminde (M.S.224 – 638)Zerdüştlük devletin resmi dini haline gelmiştir. Kuş adam sembolleridir. Zerdüştlerin tapınağı Kâbe’ye benzemektedir. Zerdüşt M.Ö. 1700 yılında yaşamıştır. Zerdüştlük dünyada tek tanrılı ilk dindir.
- Zerdüştlerin Ateşgedesi = Ateş Tapınağı = Zerdüşt Kabesi
UNESCO Dünya Mirasları listesinde yer alıyor. M.Ö. 500’ de yapılıyor, 125 bin m2 alan, Rahmet Dağı’nın eteklerinde kurulmuş Pers İmparatorluğu’nun başkenti. Pers Kralı 1. Darius kurmuştur. Güneşin altında olan en zengin şehir olarak biliniyor. Nakşî Rüstem’deki Kaya Mezarları var.
Dünyanın en eski yerleşim yeri.400 bin nüfus, 8 bin yıllık Höyük var. Çöl ortasında mistik bir şehir. UNESCO Dünya Miraslar listesinde yer alıyor. Fin Bahçeleri, Borujerdi Evi Müzesi
Şiilerin dünyadaki Vatikan’ı. Kum; ayağa kalmak anlamına geliyor. İmam Humeyni’nin eğitim gördüğü şehir. Hz. Masume Anıt Mezarı, Cemkeran Camii. Salı akşamları tüm İran, Kum’a 12 imam akrabalarını ziyarete geliyorlar.
Dünya Zerdüştlerinin başkenti. Dünya’da toprak evlerin en çok olduğu şehir.400 bin nüfus. Çöl ortasında kurulmuş bir şehir. Ateş Tapınağı, Sessizlik Kuleleri, Cuma Mescidi, Kartal Dağı, Seyyid Rükneddin Kabri, Şeyh Abbasi Kervasarayı, Devlet Abad Bağı. Ev kapısında ; ‘’ ölmeden önce tevbe edin ve çalışın’’ yazıyor. Siesta uygulanıyor.
4,2 milyon nüfus. Şiilerin 8. İmamı, İmam Rıza’nın Türbesi Müslümanların özellikle de Şiilerin en önemli ziyaret merkezlerinden sayılmaktadır. Her yıl 30 milyon insan burayı ziyaret etmektedir. Şiilikte kutsal 12 imamdan sadece 8. İmamın kabri İran’dadır.4 İmamın mezarı Medine’de, 6 imamın mezarı Irak’ta tır. Irak’taki mezarların masraflarını ve korumasını İran yapmaktadır.12. İmam Muhammed Mehdi ise kıyametten önce yeryüzüne gelecek diye inanıyorlar, bilinmeyen bir tarihte Mehdi olarak gelecek zulümleri yok edip, adaleti kuracaktır. Hz. Ali soyundan gelen 30 bin türbe İran’da var, bu Şiiliğin gücünü gösteriyor. Allah ve Peygamber tarafından tayin edilen ilk imam Hz. Ali den ve onun soyundan 11 imam daha gelmiştir. Şiilikteki 12 İmam: 1.İmam Hz Ali. 2.İmam Hz. Hasan. 3.İmam Hz. Hüseyin. 4.İmam Zeynel Abidin. 5.İmam Muhammed Bakır. 6.İmam Caferi Sadık. 7.İmam Musa Kazım. 8.İmam Rıza 9. İmam Muhammed Taki. 10.İmam Ali Naki. 11.İmam Hasan Askeri 12.İmam Muhammed Mehdi.
14 milyon nüfuslu başkent. Elbruz Dağlarının sırtında kurulmuştur. Elbruz Dağları Ortadoğu’nun en büyük kayak merkezlerine sahip. Özgürlük (AZADİ) Anıtı, Milad Kulesi, Kapalı Çarşı (Bazaar), Gülistan Sarayı Müzesi (Paris’teki Versay, bizdeki Topkapı Sarayını andırıyor), Mücevher Müzesi ( Merkez Bankasının Hazinesi), Arkeoloji Müzesi, Sadabat Müzesi, İmam Hümeyni Türbesi Camii.
Doğu Azerbaycan Eyaletinin başkenti.4 milyon nüfus. İpek yolu üzerinde kurulmuş, dünyadaki Türklerin en yoğun yaşadığı şehirlerden birisi. Türkiye sınırına uzaklığı 320 km. Tebriz Kalesi( Arg – e Tebriz), ŞairlerAnıtı, Kapalıçarşı (Bazaar)Dünyanın en büyük kapalı çarşısı. Gök Mescid ( Mescidi Kabud) UNESCO Dünya Mirasları Listesinde yer alıyor. El Gölü, Azerbaycan Müzesi, bizdeki Kapodokya’ya benzeyen Kendovan.
Fars eyaltininin başkenti. 1,8 milyon nüfus. Şairler şehri, şarap şehri, güzel kızlar şehri.ŞahÇerağ Türbesi (Şiilerin 8. İmamı Rıza’nın kardeşinin Türbesi, 24 saat açık, insanlar gönüllü olarak türbede haftalık, aylık ücret almadan hizmet ediyorlar)Sadi Anıt Mezarı, Hafız Anıt Mezarı, Kur’an Kapısı, Atik Ulu Camii, Kerim Han sarayı, Kerim Han Kalesi, Vekil Camii, Kapalı Çarşı (Bazaar), İrem Bahçeleri.
Selçukluların başkenti.16. yüzyılda çıkarılmış bazı madeni paraların üzerinde ‘’ İsfahan dünyanın Yarısıdır’’ yazmaktadır. 16. yüzyılda İsfahan’ın nüfusu 600 bin, İstanbul o zamanki nüfusu 100 bin. Şu an nüfusu 3,7 milyon. Meydanı Şah (meydanı Nakşi Cihan), dünyanın en büyük meydanıdır. Boyu 500 metre, eni 160 metre. Meydanın çevresi kapalı çarşı dükkânlar ve Cuma Camisi, Şeyh Lütfullah Mescidi, yüce Kapı ( Kakh-ı AaliGapu)vardır. UNESCO Dünya Mirasları listesinde yer almaktadır. İsfahan’ı ikiye bölen Zayende Nehri ve üzerinde 6 değişik köprü kurulmuştur. En önemlisi 33 sütunlu köprü ( si – 0- se pol)’dür. 40 Sütun Sarayı, Ermenilerin Vank Katedrali.
- Yavuz Sultan Selim, savaş rakibi Şah İsmail ile yaptığı yazışmalarda Farsça’yı kullanmıştır. Çaldıran Savaşında Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail’in beyaz at üzerindeki resimleri ülkemizde karıştırılmış, sakalsız, küpeli, bıyıklı Şah İsmail resmi Yavuz Sultan Selim diye öğretilmiştir. Doğrusu Yavuz Sultan Selim’i gösteren beyaz at üzerindeki sakallı olandır.
- Fuzuli, Nefi, Nebi şiirlerini Farsça yazmışlardır. Mevlana Mesnevi’sini Farsça yazmıştır.
Allah seni özgür yaratmışken, başkasının kölesi olma.
Akıl, ancak Hakka uymakla kâmil olur.
Ham düşünceleri ancak akıl pişirir.
- Nizamülmülk ( 1020- 1092)
Yöneticiler inkar ve küfürle ayakta kalabilirse de, zulümle ayakta kalamaz.
Şehvet hükümdarı köle, sabır köleleri hükümdar eder.
Kendinin ne olduğunu bilen insan, bazı kendini bilmezlerin, onun hakkında söylediklerinden etkilenmez.
- Ali Şeriati ( 1933 -1977)
Bir millet, ortak bir sancı duyan bütün insanların toplamıdır.
- Şems-i Tebrizi ( 1185- 1248)
Başına ne gelirse gelsin, karamsarlığa kapılma. Bütün kapılar kapansa bile, sonunda O sana kimsenin bilmediği gizli bir patika açar. Sen şu andan göremesen de, dar geçitler ardında nice Cennet Bahçeleri vardır.
Ölümsüz aşk istiyorsan, ölümsüze aşık ol.
- Hacı Bektaş Veli ( 1209 -1271)
Sevgi varken nefret niye
Barış varken savaş niye
Kardeşlik varken didişmek niye
Dostluk varken düşmanlık niye
Hoşgörü varken bağnazlık niye
Özgürlük varken tutsaklık niye
Adalet varken haksızlık niye
- Ömer Hayyam (1048 – 1131)
Sevgiyle yoğrulmuşsa yüreğin
Tekkede medresede eremezsin
Bir kere sevdin mi bu dünyada
Cennetin de cehennemin de üstündesin
Karanlık aydınlıktan, yalan doğrudan kaçar
Güneş yalnız da olsa etrafına ışık saçar
Üzülme doğruların kaderidir yalnızlık
Kargalar sürü ile, kartallar yalnız uçar
- Hafız-ı Şirazi ( 1324 -1391)
Eğer an Türk-i Şirazi be dest ared dil-i mara
Be hal-i HinduyeyşbahşemSemerkand u Buhara
(Eğer o Şirazlı türk güzeli, gönlümü ederse onun Hintli gibi kara benine, Semerkant ve Buhara’yı bağışlarım.)
- Yahya Kemal Beyatlı ( 1884 -1958)
Hafız’ın şiirlerinden çok etkilenmiştir. Rindlerin ölümü buna bir örnektir.
Hafız’ın kabri olan bahçede bir gül varmış,
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle,
Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış
Eski Şiraz’ı hayal ettiren rengiyle.
21 Nisan Sadi Günü olarak Şiraz’da anılmaktadır. Avrupa’yı, Asya’yı, Afrika’yı geziyor. Evrensellik duygusunu güzel vurguluyor. Şii İran, Sünni Sadi’ye sahip çıkıyor. Sadi, dünyanın ilk Psikoloji uzmanı olarak görülüyor. Birleşmiş milletlerin Newyork’taki binasının duvarına Sadi’nin insanlık âlemini tarif eden şiiri yazılıyor.
- Sadi Şirazi’nin Birleşmiş Milletler Binasındaki Şiiri:
Beni ademazay-ı yok digerent
Ki der aferin eş zivekGeuherent
Çu uzvi bideraveretRizigar
Diğer uzuv hara nament karar
Tu kes mihneti Digeranbi gemi
Ne şayet ki Nametnehen âdemi
(Bütün organlar birbirinin organı mesabesindedir, çünkü yaratılış itibari ile bir tek cevherdendir. Günün birinde bu organlardan biri hastalanırsa diğer organlarında huzuru kalmaz, onlarda rahatsız olur. Gerçek böyle ise ey insan, eğer sen başka insanların mihnetinden, ızdırabından habersiz yaşıyorsan, sana da insan demek doğru olmaz.)
- İran’da, Türkiye gibi, aynı Allah’a inanıyor, aynı Peygambere ( Hz. Muhammed) inanıyor, aynı kitaba (Kur’an) inanıyor. Hac aynı, Oruç aynı. Namaz 3 zaman diliminde 5 vakit olarak kılınıyor, öğle – ikindi, akşam – yatsı cem ediliyor. Zekât aynı. Şii, Sünni farkı yorumdan geliyor. Hz. Muhammed’den sonra halifelik Hz. Ali’nin olması gerekiyordu, Hz. Muhammed öyle vasiyet etmiştir diye inanıyorlar. Sünniler ise bu vasiyeti bilim ve din konusunda, siyaset (halifelik) konusunda vasiyet değildi diye yorumluyorlar.
Ekim 2015 – İRAN

- 32 milyon nüfus. 447.400 km2 yüzölçümü. Denize kıyısı yok. Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan komşuları.
- Kurak çöl ve soğuk iklim var. Yazlar sıcak ve kurak, kışları soğuk ve karasal iklim.
- Seyhun ve Ceyhun en önemli nehirleri. En büyük gölü Aral. Pamir ve Tanrı Dağları var.
- %80 Özbek, %5 Ruslar, %5 Tacikler ve diğerleri yaşıyor. Türklerin tamamına yakını Hanefi Mezhebinden Sünni Müslümanlardır.
- Özbekistan ekonomisi; pamuk, altın, uranyum, doğalgaz.. Özbekistan’da tüm topraklar devletin.
- Bayrakları yeşil, beyaz, mavi renklerde ve üzerinde ay, 12 yıldızdan oluşuyor. Devlet Başkanları Şevket Mirziyoyev.
- Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti döneminde 4 Başkentten biri Taşkent, diğerleri Moskova, Petersburg, Kiev.
- 12 il, 1 Özerk Cumhuriyet, 1 Başkent Taşkent’ten oluşuyor. 12 il: Andican, Buhara, Fergana, Cizzak, Namangan, Navoy, Kaşkaderya, Semerkand, Sirderya, Surhanderya, Harezm. Karakalpakistan Cumhuriyeti; Özerk Cumhuriyet, 2 milyon nüfusu var. Özbekistan da 5 binin üzerinde ilçe var.
TAŞKENT
Başkent, 5 milyon nüfusu. Türk boylarının manevi İslami Lideri Ahmet Yesevi’nin öğrencisi Zengi Ata’nın Türbesi ve Camisi, Barakhan Medresesi ve Müzesinde 4 Eski Kur’an’dan Ceylan Derisine yazılmış üzerinde Hz. Osman’ın şehit kanı olan nüshası, diğer 3 Kur’an Kahire’de, İstanbul’da Topkapı Sarayında ve Londra’da özel koleksiyonda. Taşkent Kulesi. Bağımsızlık ve Cesaret Anıtı. Amir Timur Anıtı. Meclisi, Senatosu, Opera ve Tiyatro Binası. Kongre Binası. 250 Milletvekili, 5 parti var. 35 bin kişilik stadyumu. Amir Temur Parkı. Amir Temur Müzesi. Saat Kulesi. Konser salonu. Kütüphanesi. İslam Kerimov’un yaptırdığı Ak Camii. 5 şeritli bulvarları var.
BUHARA
500 bin nüfusu. Buhara Şehri Kızıl çölün içinde kurulmuş tarihi şehir. Hz. Eyüp peygamberin makamı var. Nakşibendi Tarikatının kurucusu Bahattin Nakşibendi’nin mezar ve külliyesi. Kabe’ye benzeyen İsmail Sabani Türbesi, Orta Asya’da inşa edilen ilk Türbe, şuan müze olarak kullanılıyor. Büyük Türk Hadis Bilgini İmam Buhari’nin Türbesi ve Camisi. ChovMinor: 4 Minareli Medrese, Zengin Buhara’lı Taç Mahal’den etkilenerek 4 kızı için birbirinden farklı dekorlarda 4 minareli Anıtı yaptırıyor, Batı kaynaklarında ise İslam, Hıristiyanlık, Yahudilik ve Budizm’in felsefe anlayışını yansıtıyor yazıyor. Buhara’da bu şekilde 200 tarihi eser bulunmaktadır. Ark Kalesi: 5. yy’a dayanan şehrin en eski bölgesi konumunda Kalyan Camisi. Miri- Arap Medresesi. Amir- Allimkhan medresesi. Uluğbek Medresesi. Abdulazizhan Medresesi: Dört kuleli medresedir. KasristoralMokhikhosa: Muhammed Alim Han’ın yazlık sarayı. Tim Abdullakhon: Tim Abdullah Han’ın yaptırdığı kapalı çarşı, Orta Asya’nın ünlü ipek ticaretinin merkezi oldu. ChorBakr: Ölü Şehir.Lyabikhauz: Üç büyük anıtsal yapıdan oluşur.
SEMERKAND
1 milyon nüfusu. Pamir Dağlarının eteğinde vadide kurulmuş. Doğu memleketlerinin cevheridir. Üç medreseler ve Registan Meydanı, Orta Asya’nın en muhteşem meydanıdır. Amir Temur (Aksak Timur) Türbe ve Müzesi. Timur’un Hocası Mir Seyit Bereket’in mezarı Timur’un mezarının önünde. Shakhi Zinde: Peygamberimizin amcası Abbas’ın oğlu Büyük Sahabe Kusamİbn-i Abbas’ın (Büyük Şah) mezarı ve camisi, ölen Özbekistan Devlet Başkanı İslam kerimov buraya defnedilmiş. Amir Temur Anıtı.
ŞEHR-İSABZ (YEŞİL ŞEHİR)
250 bin nüfusu. Amir Temur (Aksak Timur) Anıtı. RuinsOf Ak Saray: Timur’un yaptırdığı Anıtsal yapı, duvarlarında Kur’an ayetleri yazılı. DarusSaodat: Kopleks koni kubbeli Türbe. Darustilovat: ShamsiddinKulol ve GumbaziSeyyidan ve Kok Gumbaz katedral caminin iki türbeleri.
İMAM BUHARİ
Müslüman kişi dili ve eliyle başka insanlara eziyet etmez. Hadis Rivayeti.
İmam Al Bukhar-i Türbesi ve Camisi: büyük Türk Hadis Bilgini, yazdığı sahih-i Buhari diye bilinen eser sonradan Kütüb-i sitte diye anılan serinin ilk kitabını oluşturur.
AHMET YESEVİ YEDİ İLKESİ
- Allah’a aşkla yönelmek.
- İhlaslı Müslüman olmak.
- İnsan sevgisi.
- İnsanın din, dil, renk, cinsiyet farklılığından ötürü horlanmaması.
- Kadın ve erkek eşitliği, birlikteliklerinin ışık (nur) olması.
- Kişinin geçiminin emeğiyle sağlanması.
- Bilim
İBNİ SİNA
Buhara doğumlu, Büyük Türk Tıp Bilgini. 14 ciltlik Tıbbın Kanunu kitabı 700 yıl Asya ve Avrupa da okutulmuştur. 200 kitap yazmış, her kitabına Bismillahirrahmanirrahim diyerek başlamıştır.
NAKŞİLİĞİN 11 PRENSİBİ
Buhattin Nakşibendi, kumaşlara nakış süsünü veren, Nakşibendilik buradan geliyor.
- Huş der-dem (nefesde şuur)
- Nazar ber-kadem (ayağa bakış)
- Sefer der-vatan (vatanda yolculuk)
- Halvet der-ercümen ( toplulukta yalnızlık)
- Yadkerd (zikretmek)
- Bazgeşt (dönmek)
- Nigahdaşt (korumak)
- Yaddaşt (hatırda tutmak)
- Vukaf-ı zamanı (zamanı kontrol)
- Vukuf-ı adedi (sayıyı kontrol)
- Vukuf-ı kalbi (kalbi kontrol)
EL HAREZMİ
Matematikçi, astronom ve coğrafya. Matematikte 0 (sıfır)’ı buluyor. Sıfır rakamını ve x bilinmeyenini kullandığı bilinen ilk kişidir. Özbekistan’ın Harezm vilayetinde doğuyor.
ÖMER HAYYAM
- Matematikçi, astronom, filozof, şair.
- Ceyhun nehri kanlı göz yaşımızdır bizim,
- Dünya dediğin bir bakışımızdır bizim,
- Cehennem, boşuna dert çektiğimiz günler,
- Cennetse gün ettiğimiz günlerdir bizim.
ALİ KUŞÇU
Astronom, matematikçi, dil bilimci. Semerkand doğumlu. Fatih Sultan Mehmet’in davetiyle İstanbul’a geliyor. Ayasofya Medresesine Müderris oluyor.
EL BİRUNİ
Bilim tarihinin dehalarından biri olan Biruni, Galile’den 500 yıl önce dünyanın döndüğünü ispat etmiştir. İlk dünya haritasını yapandır. Ali İmran: 189-191
Onlar ayakta, otururken ve yanları üstünde iken, göklerin ve yerin yaratılışını düşünerek Allah’ı anarlar. Derler ki “Rabbimiz! Sen bunu boşuna yaratmadın, sana içten boyun eğeriz, bizi o ateşin azabından koru”.
4 HİKMETLİ SÖZ:
- Şükretmezseniz rızkını kaybedersin,
- Haset edersen kuvvetini kaybedersin,
- Kadir bilmezsen değerini kaybedersin,
- Böbürlenirsen güvenini kaybedersin.
- Timur girdiği 99 savaşı da kazanıyor. 69 yaşında Çin seferine hazırlanırken hastalanıp ölüyor. Timur İmparatorluğu: Tüm Orta Asya Türk Devletleri, Ortadoğu, Anadolu, İran, Pakistan, Afganistan, Hindistan… çok büyük bir imparatorluk. Timur Hanefi mezhebine bağlı Sünni Türk Müslüman lider. Timur büyük zatların, hocalarının fetva ve duasıyla hareket ediyormuş.
- Özbekistan’ın Nasrettin Efendisi var, Bizim Nasrettin Hoca’nın benzeri.
- Amerika’da yaşayan 94 yaşındaki KBB uzmanı Dr. Naci Bey, 60 yıllık hayalim gerçekleşti Özbekistan’ı gördüm diyor.
- Ömer Salman, Özbekistan Ahıska Türklerinin Lideri.
- Özbekler daha çok Şehirlerde yaşıyor. Kırgızlar, kazaklar çoğunlukla kırsalda, köylerde yaşıyor diyorlar.
- Özbekistan’da futbol, güreş, tenis, boks meşhur. Son olimpiyatlarda 16 altın madalya kazanmıştır.
- Özbekler bizlere, sizler Türkiye’de Türkçenizi bozdunuz, Öztürkçeyi biz konuşuyoruz diyorlar.
- 1991’e kadar Ruslar bize Ateizmi derslerde öğrettiler, etkisi hala devam ediyor.
- Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, İngiltere’den çok turist geliyormuş. Türkiye den 1-2 grup onlarda Nakşi tarikatından olanlar Buhara’daki Nakşibendi hazretlerini ziyarete geliyorlarmış.
- Özbekistan da memurlar ay da 300-400 dolar kazanıyorlar, doktorlar 500 dolar kazanıyormuş, özel sektörde doktorlar 1000 dolar kazanıyormuş. Sağlık sistemi her geçen gün özelleşiyor.
- Özbekistan tekstil ticaretini Türkiye ile yapıyor.
- Sağlık sigortası yok, emeklilik sigortası var. Muayene ve ilaçlar, insanlar ödüyor. Çok fakir olanları devlet, devlet hastanelerinde muayenesini karşılıyor.
- Özbekistan’da orman yok, Ağaçlar Rusya’dan geliyor.
- Özbek halkı sakin bir halk. Erler 2 sene askerlik yapıyor. Üniversite mezunları 1 sene yapıyor. Bedelli askerlik 1 ay, 1000 dolar ödüyorlar, özellikle tek erkek çocuğu olan anne babasına bakanlar için uygulanıyor.
- Özbekistan’ın %60 i çöl. Kızıl ve kara çöl var. 2 metre derinlikte su çıkıyor.
- KHiva şehri, tarihi eserlerin çok olduğu bir şehir.
- İpek kağıdına yazılan yazılar en az 3.000 sene saklanabiliyor. Mısırda papiluskağıdına yazılanlar 300 yılda kayboluyor. Pamuk kağıdına yazılanlar da 300 yıl saklanabiliyor.
- Özbekistan da okulların ismi çoğunlukla numarayla anılıyor. Özbekistan da okuma yazma oranı %99. Özbekistan’ın 63 üniversitesi var. İngiltere ve Singapur’un özel üniversiteleri var.
- Boşanma oranı %10’un altında, kızlar 18-24, erkekler 24-30 yaşlarında evleniyorlar. 5-6 çocuk yapıyorlar.
- Ramazan ve Kurban Bayramlarında 3’er gün resmi tatil yapıyorlar. Devlet memurları 6 gün çalışıyor, pazar günü tatil.
- Kayısı, elma, şeftali, incir, kayısı, dut ağaçları var.
- İpek için dut ağacı gerekiyor, ipek böceği için, bir kozanın olması için. İpeğin sarı rengini soğan kabuğu, kırmızı rengini nar kabuğu, bazı çiçeklerden özel renkleri, mavi renk sadece kimyasallardan sağlanıyormuş.
- Navoy şehrinde serbest bölge oluşturulmuş, Kore ve İtalya’nlar vergi ödemeden üretip dünyaya satıyorlarmış.
- 16 yaşından küçük çocukların camiye girişi yasak, kamu ve özel kurumlarda mescit açmak yasak, camilerde gidip namazınızı kılabilirsiniz. Şehirlerarası yollarda hız sınırı 90 km. şehir içi bulvarlarda 70 km, caddelerde 50 km.
- Birdamlık= Birlik Beg= Bey, zengin
- Erkinlik= Özgürlük Amır= Emir, sultan
- Bir görüntü, bin söze bedeldir.
- Orta Asya atları çok meşhur, en meşhur atların da Kırgızistan da olduğunu söylüyorlar. At etini özel günlerde yiyorlar, Kırgızlar daha çok tüketiyor diyorlar.
İMAM MATURİDİ
Adalet, doğruluk, zulüm, yalan, hikmet ve sefehin (akılsızlık) ahlaki iyilik ve kötülükleri normal şartlarda aklen kavranmaktadır.
- Bizim için kuzey Müslümanlığı maturidilik tehlikelidir. Bunlar, bilimle barışıktır. O nedenle her zaman Atatürk gibi bir asi çıkabilir. Önlemi şimdiden alınmalıdır.
İngiliz Tarihçi ve İstihbaratçı Arnold J. Toynbee
- Bize Amerika’da, Rusya’da lazım değil. Biz Müslüman Türkler birbirimize destek olmalıyız diyorlar.
Kasım 2016
- Her insanın genetik kodlarında var olan evrensel bir yapıdır.
- İnsan vahyi bilgi ile aklını kullanarak iyi ve kötüyü bilir.
Bakara suresinde “Ve Âdem’e isimlerin hepsini öğretti, sonra onları meleklere gösterip: “Haydi davanızda sadıksanız şunların isimlerini bana haber verin” dedi. (2/31) diye vahyolunmuştur…
Akıl seçme kabiliyeti ile beraber anlama ve öğrenme iradesine de sahiptir. Fakat aslı kendisinden olan bir ilme ve bir takdir gücüne sahip değildir. Bu nedenle akıl mutlak bilen değil, verilen bilgiyi anlayan ve kullanan bir araçtır. Akılda yaratılmıştır ve vahye tabii olarak doğru ve yanlışı bilebilir.. Doğru ve yanlışlara ait bir referans bilgi verilmeden sadece akla verilen anlama, bilme cuzi iradesi ile tercihler yapılırsa akıl nefsin arzularına da uyabilir, şeytanın yönlendirmesinede.. Hz.Adem(as)’ın cennetten kovulmasında da aynı hata söz konusudur. Aklına göre hareket eden Hz. Adem kaybetmiştir. Şeytan da aklına göre tercih ve irade beyan ettiği için kaybetmiştir… Allah aklı kullanmamızı ister, aklınıza göre doğruyu bulun demez, doğruyu da Allah beyan ederki yanlışa düşmeyelim… Zira akıl da kullanılması noktasında bir sorumluluk ile insanlara verilmiştir ve insan tercihini nasıl kullandığından hesaba çekilecektir. Hayvanlarda bu nedenle sorumlu değildirler.
Bugüne kadar bilinen evrensel doğruların ve ahlaki ilkelerin ortak bir zeminde kabul edilebilir olmasına, temelinde Allah’ın yüzbinlerce gönderdiği elçilerin aynı doğru ve yanlışları sürekli hatırlatması ve birçoğunun artık evrensel bir hukuk kazanması ile ahlak haline gelmesi sebeptir..
- İnsan aklının bulacağı ilk ahlak ilkesi, kendisini ve tüm kâinatı Yaratan, gerçek sahibi olan Allah’ın varlığının keşfidir.
- İnsanın Allah’a karşı sorumlu olduğu ahlak ilkesi teslimiyet, şükür ve rızadır.
- İnsanın tüm insanlara karşı sorumlu olduğu ahlak ilkesi adalet, cömertlik ve aftır.
- İnsanın kendisine karşı sorumlu olduğu ahlak ilkesi kendisiyle her yaş döneminde barışık olmak, dürüst olmak, ruh ve beden emanetini korumaktır.
- İnsanın zigotla başlayan, beyin ölümüyle biten dünya yaşamındaki tüm hakları ahlak ilkeleridir, verilmelidir.
- İlk insanlardan günümüz insanlarına kadar yaşamdaki tüm insanların sundukları ahlak ilkeleri bir aşağı bir yukarı aynı olduklarını görüyorsunuz.
- Tapınaklarda yazanlar, Zerdüşt mabetlerinde yazanlar, kiliselerde, havralarda yazanlar, filozofların yazdıkları, düşünürlerin yazdıkları ahlak ilkeleri ne kadar çok örtüşmektedir.
- Aklınıza, gönlünüze, ahlakınıza uyan tüm ilkeler evrenseldir.
- Düşünmek, okumak, çalışmak, temiz olup zarafet göstermek.
- Selam vermek evrensel bir ahlak ilkesidir.
- İşleri ehil olana vermek, liyakatin önde gelmesi.
- Esas olan adil olmaktır, adaletli yaklaşmaktır.
- Yalana karşı olun, her şartta dürüst olun.
- Erkek ve kadın eşittir kuralına göre yaşamak.
- Sevdiğiniz şeylerden vermek, iyilikte yarışmak, karşılık beklemeden iyilik yapmak.
- Verdiğiniz sözü tutun, tutamayacağınız sözü vermeyin, söz namustur.
- Hiç kimseye iftira atmayın, iftira dil ile işlenen cinayettir.
- İsrafa karşı olun, cimri olmayın, her zaman cömert davranın.
- Anne ve babaya iyi davranın, öf demeyin.
- Evlenme akdi olmadan nikahsız cinsel ilişkiye girmeyin.
- Herhangi bir kimseye hakaret etmeyin.
- Emanet verilen para, mal, vazifeye hıyanet etmeyin.
- Kumar oynamayı reddedin.
- İşinizi en iyi yapın.
- Önce kendinizi düzeltin.
- Yaptığınız bütün işlerin, hareketlerin, alıverişlerin, çalışmaların doğru, dürüst, yalansız, hilesiz, meşru olmasına bakın.
- İnsan öldürmenin en büyük insanlık suçu olduğunu bilin.
- Her türlü kötülüğü ve haksızlığı yapana, başkasının maddi ve manevi hakkına tecavüz edene karşı çıkın.
- Rüşvet verip haksız kazançtan, rüşvet alıp haram yemekten kaçının.
- Allah’ın adını istismar edene karşı çıkın.
- Söz taşıyana karşı çıkın. Arkadan birini çekiştirmeyin.
- Hırsızlık, yolsuzluk yapmayın, karşı çıkın.
- Başkalarının da hakkı olan veya mülkiyetinde olan şeyleri onların rızası olmadan yemeyin, hayatınıza katmayın.
- Uyuşturucu kullanmayın, sarhoş edici içkiler içmeyin.
- Trafik kurallarını çiğnemeyin, yolları kirletmeyin. Ormanları yakmayın, istifçilik yapmayın, mal kaçırmayın. Fertlere, topluma, devlete zarar vermeyin. Çalana, talan yapana göz yummayın.
- Tefecilik yapmayın, faiz yemeyin.
- Hiç kimsenin görmediği yerde, günah elinizin altındayken günah işlememek, gerçek namus budur.
- Size itiraz edene hoşgörü gösterin.
- Emek vermeden, çalışmadan kazanç elde etmek yanlıştır, kurnazlıktır, karşı çıkılmalıdır.
- Mesleğinizde yeni bir şey icat etmeyi amaç edinin.
- İnsanın elde edebileceği en üstün erdemi ilim yapmaktır.
- Başkalarının başarılarını çekememezlik etmeyin.
- Yolda gördüğünüz bir engeli kaldırın.
- Ne yaptığınız, bir gün gelecek size sorulacaktır.
- Hayatınızda Allah/a inanma ihtiyacınız vardır.
- Allah’a inanma gücü, 8 milyar insanın vereceği güçten daha büyüktür.
- Sadaka, zekat verin, infak yapın, salih amel işleyin.
- Oruç tutun, sindirim siteminiz başta olmak üzere tüm metabolizmanız sağlık bulsun.
- Namaz kılın, özellikle sabah namazı tam vaktinde kılın, güneşin üzerine doğun.
- Kur’an okuyarak gününüze başlayın.
- Ahirete, hesaba inanın, Allah size şahdamarınızdan daha yakındır. Her anınızın hesabını vereceksiniz.
- Allah ile aranıza aracı koymayın. Sadece Allah’a rabıta yapın.
- En iyi insan, mesleğini en iyi yapan insandır.
- Kendi kârınızın, milletin zararına olup olmayacağını düşünmelisiniz.
- Bir kimsenin sözlerini çarpıtarak aleyhinde propaganda yapmanın bilime ve iyi insan projesine ters düşmektedir.
- Bir kimse hakkında onun hoşlanmayacağı şekilde konuşmanın, kardeş eti yemek gibi insanın düşünmeyeceği korkunçlukta bir olguya eşittir.
- İnsanın, doğru olmayana, hurafeye, saçmaya inanmasının sebebini sorgulamak gerekir.
- Müslüman namazdan ancak Allah’a karşı sorumludur, başkası tarafından sorumlu tutulamaz.
- Namaz kılmanın olduğu kadar namaz kılmamanın da övünç nedeni olamaz.
- Haksızlık yapanı şikayet ederek, etmeseniz bile yapılan haksızlığı en azından vicdanınızda mahkum ederek yaşayın.
- Hiç kimsenin ilahına sövemezsiniz, kötü söz söyleyemezsiniz.
- Başkalarını ve toplumu ilgilendiren saldırı ve suçlarda, adam öldürme, tecavüz, hırsızlık, görevi kötüye kullanma gibi, cezayı ancak devlet verir, bireyler dürüst tanıklık yaparak devlete yardımcı olur.
- Fizik, biyoloji sosyolog ve psikolojiye ait kanun maddelerine uygun hareket ettiğiniz oranda dünyada başarıya ulaşırsınız, ahirette mutluluğu bulursunuz.
- Bir şeye inanmak, inanılan şeyin gereğini yapmakla gerçek bir inanca dönüşebilir.
- İnsanın bireysel bir işte yaptığı yanlışın bilincine varması ve yapmaktan vazgeçmesiyle geçmişte yaptığı bireysel yanlış işlerin manevi sorumluluğundan kurtulur.
- Bir kötülüğe sebep olan, yardım eden, o kötülüğü yapan kadar kötüdür.
- Bir iyiliğe sebep olan, iyilik yapanla eşdeğerdir.
- Her insan kendinden sorumludur. Hesabı da tek başına verecektir.
- Bir suçu engelleyebilecek durumda iken engellemeyen de suç işleyen kadar suçludur.
- İnsanlar arasında ahlaksızlığın yayılmasını arzu eden de, yayanlar kadar sorumludur.
- Eşler birbirlerinin adeta giysisi gibidirler, aralarında ince şeffaf tül bile olmayan birliktelikle birbirlerine kenetlenmişlerdir.
- Bir kötülüğe sebep olanın, faili kadar kusurlu ve suçludur.
- İnsanın servetinde toplumun sakat, fakir ve diğer muhtaç olanların hakkını ödemeden keyfi, aşırı harcamalarını doğru değildir.
- Bir kimsenin işlediği bir günahı başkasına, tedavi dışında hangi sebeple olursa olsun anlatmasıyla, o günahı bir daha işlemiş olur.
- İnsanın, yaptığı iyilikleri, günahlarını affettireceği düşünülür.
- Allah’ın yeryüzünde kutsal temsilcisi yoktur.
- Yaratılış ilkelerine uygun, evrensel uygarlık kurulmalıdır.
- Evrensel insan haklarını esas alan, evrensel uygarlık kurulmalıdır.
- Evrensel adaletin hakim olduğu evrensel uygarlık kurulmalıdır.
- İhtiyaçtan fazla mal sahibi olanlar, projeler yaparak topluma katkıda bulunmalıdır.
- Toplum yönetiminde ortak akıl devreye girmeli, kararlar istişare edilerek oy çokluğuyla alınıp, oybirliğiyle uygulanmalıdır.
- Her insan istikrarını, sürdürülebilirliğini hiç bozmamalıdır.
- Her insan istikametinden şaşmamalıdır, istikamet her zaman tevhid (Allah’ın birliği, tekliği) olmalıdır.
- Her insanın hedefi olmalıdır, hedefine imanınız tam ise, çalışarak bunu bir gün mutlaka gerçekleştirirsiniz.
- Bilim üretmeden hiçbir toplumda gelişme olmaz.
- Sanat üretmeden kentlilik olmaz, medenilik olmaz, estetik olmaz.
- Felsefe üretmeden düşünme olmaz, yaşama anlam katmak olmaz.
- Soru sormadan, sorgulamadan entelektüellik olmaz.
- Zeka ve aklınızı birlikte devreye sokmanız gerekir. Zeka o andaki yapmanız gerekeni size söyler, aklınız alacağınız kararın ileride size neler getireceğini söyler.
- İnsanın düşüncesine, aklına ve gönlüne uygun sistem Allah’la her an rabıtanın olduğu, şah damarınızdan daha yakın olan Allah’ı hisseden insanlardan oluşan ortak akıl sistemidir, ister adına cumhuriyet deyin, ister demokrasi deyin, ister monarşi deyin fark etmez.
- Yeteneklere göre üretim yapılmalıdır, tüketim ihtiyaca göre programlanmalıdır.
- Serbest piyasa yerine, ahlak ilkeli piyasa ekonomisi geliştirilmelidir.
- Bağımsız düşünen, bilimsel düşünen, evrensel düşünen, sanatsal düşünen insanlar sorumluluk üstlenmelidir.
- Kâinatta her şey hareket halindedir. İnsan da sürekli hareket halinde olmalıdır.
- Allah sürekli yaratmaktadır. Allah’ın yarattıklarını insan çalışarak keşfedecek, şahadete dönüştürecektir.
- İnsanın bir işi bittiğinde hemen yeni bir işe sarılmalıdır. Sürekli iş yapmak, çalışmak zorundadır.
- Her insan özne olmak zorundadır, her insan Allah’ın nurunu taşımaktadır.
- Evrensel iyi ahlaklı bir yönetimi ailede, işte, sivil toplum kuruluşlarında, devlette gösterebilmek için 10 ilke olmalıdır.
- İman – Allah’a tam inanma, yaptığınız işe tam inanma.
- İnsan – Allah’ın yeryüzündeki temsilcisi.
- İstişare – İyi, ahlaklı, konusunun uzmanlarıyla değerlendirme yapmak.
- İtaat – Oy çokluğuyla alınan, oybirliğiyle uygulanan karara itaat, insana itaat değil.
- İstikrar – Sürdürülebilirlik
- İkmal – iyiliğe doğru gitme.
- İstihsal – Üretim, üretme.
- İstihkak – Hak kazanma, hak edilen şey.
- İstikbal – Gelecek zaman.
- İstikamet – Yön, doğrultunuz dosdoğru dürüstlük yolu olmalıdır.